In het groene Cantabrië liggen 2 prachtdorpjes om te bezoeken: Comillas en Santillana del Mar, op slechts 17 kilometer van elkaar verwijderd.
In de volksmond heet Santillana del Mar ook wel ‘het Stadje van de Drie Leugens’, want het is ‘ni santa, ni llana, ni está en el mar’ ('noch heilig, noch vlak en het ligt ook niet aan de zee'). Wél is het een van de eerste stadjes in Spanje die 'Nationaal Monument' (1948) zijn verklaard. De middeleeuwse sfeer en architectuur zijn er immers tastbaar aanwezig.
Vanwaar de naam 'Santillana del Mar'?
De naam komt wel degelijk van een heilige, la ‘santa Juliana’. Dat werd ‘Santillana’, en om het te onderscheiden van Santillana de Campos, een dorpje in de buurt van Palencia in het toenmalige zelfde rijk Castillië, werd het ‘Santillana del Mar’. Zo ver ligt de zee uiteindelijk niet, met de elegante badstad Santander op al 30 kilometer.
De oorsprong van dit stadje
Santillana del Mar ontstond als Romeinse vestiging, en was een belangrijke kern tijdens de Middeleeuwen.
Het dorpje groeide toen vooral verder rondom de Colegiata de Santa Juliana. Deze collegiale kerk was oorspronkelijk een klooster uit de 9de eeuw, waar de relikwieën van de heilige Juliana bewaard werden. Sinds de 12de eeuw is het een prachtig kerkje, romaans in stijl, met elementen uit de renaissance en barok. Het is een belangrijke halte op de noordelijke Camino de Santiago.
De schoonheid van Santillana
Wie er door de charmante keistraatjes kuiert, kan genieten van statige middeleeuwse torens en bekoorlijke herenhuizen met houten balkonnetjes en wapenschilden op gevels van natuursteen uit de 15de tot 17de eeuw. Vooral aan de verbluffend mooie centrale pleinen of plazas heeft dit stadje haar historische faam te danken: ze bieden een middeleeuws panorama dat de bezoeker even doet verstillen!
Musea en tentoonstellingen
Wie er in geschiedkundige sferen raakt, kan een museumpje bezoeken; Santillana del Mar is volledig aan het toerisme gewijd, met tentoonstellingsruimtes in enkele van de historische gebouwen en een verbod op autoverkeer. Dat laatste maakt van Santillana een oase van rust, met ruimte voor bezinning over het verleden.
Dat kan bijvoorbeeld in het huiveringwekkende Museo de la Tortura (Marteltuigen) of Museo de la Inquisición, dat met alle geschiedkundige tekst en uitleg niemand onberoerd laat over de wrede straffen destijds, vaak voor de meest onbenullige ‘misdrijven’.
Artisanale schatten en lokale lekkernijen
Santillana del Mar heeft echter ook aangenaam vertier te bieden, vooral in de artisanale winkeltjes met o.a. antieke Spaanse meubels en typische Cantabrische lekkernijen. Cantabrië staat immers bekend voor heerlijk zoet, zoals de sobaos pasiegos (botercakejes) of quesada pasiega (een soort taartpudding). Of bizcocho (cake), die je met een glas verse melk kunt wegspoelen. Je krijgt ze samen aangeboden aan het portaal van de historische huizen in het dorp. Traditioneler kan niet!
Grotten en beesten
Wie geïntrigeerd is door de oertijd, moet zeker naar de nabijgelegen Cuevas de Altamira. Dit waren de eerste grotten in de wereld waar prehistorische rotstekeningen ontdekt werden (in 1875), van zowat 15.000 jaar oud! Sinds 1985 zijn ze UNESCO Werelderfgoed verklaard.
De grotten zijn sinds 1979 gesloten voor het publiek om ze te beschermen, maar het museum biedt zeer geslaagde en exacte imitaties van de millennia oude tekeningen van bizons, herten en paarden. Die zijn, net als de echte tekeningen prachtig geïncorporeerd op de reliëfwanden van de imitatiegrot. Daarnaast tonen levende videobeelden er hoe mensen destijds in de grotten leefden.
Wel is het zo dat sinds 26 maart 2015 elke week 5 bezoekers de echte grotten binnen mogen, op basis van een willekeurige selectie. (Meer info in 'Praktische info' onderaan dit artikel).
Een heuse zoo
Wie ook in het echt dieren wil zien, kan trouwens de Zoo van Santillana bezoeken, met bizons, beren, wolven, rendieren, lynxen,… Net als de grotten zijn die leuk om met kinderen te doen.
Nog tips voor de reiziger
Waar eten?
Santillana del Mar is een heerlijke plek om uit eten te gaan en daarna nog gezellig wat rond te kuieren. De restaurants hebben er in het algemeen een goede reputatie, en ze bieden voordelige menu's waar je uitgebreid van kunt eten. Vooral in het weekend kan het nodig zijn vooraf te reserveren. Dit zijn enkele aanraders:
- Restaurante-Palacio Mijares: Op 5 minuutjes rijden van het centrum van Santillana del Mar biedt dit restaurant met haar menu-opties (18 of meer uitgebreid 25 euro) een uitstekende prijs-kwaliteit verhouding. Adres: La Iglesia S/N Mijares. Website: http://www.palaciomijares.es/
- Restaurante El Castillo: Ook een goede prijs-kwaliteit verhouding met dagmenu van 16 euro, vlak in het historisch centrum. Adres: Plaza Mayor 10. Tel: 942 81 83 77
- Restaurante Gran Duque: Gezellig restaurant met ook een goede prijs-kwaliteit verhouding in haar menu. Adres: Escultor Jesus Otero. Website: http://www.granduque.com/
- Restaurante Casa Cossío (hierboven op de foto): Dit is vooral een goede plek voor vleesliefhebbers (grill). Ook het typische Cantabrische gerecht 'cocido montañes' is er een aanrader. Een lunchmenu kun je al krijgen voor 14 euro. Adres: Calle Abad Francisco Navarro, 12. Tel: 942 81 83 55.
- La Sidrería: Dit is vooral voor 's avonds een goede plek, voor wie zin heeft in tapas en raciones, met o.a. lekkere kazen. Pal in het historische centrum. Adres: Calle del Cantón. Website:
Praktische info
Cuevas de Altamira:
- Wanneer is het museum open?
Het museum is elke dag open, behalve op maandag en de volgende dagen: 1 en 6 januari; 1 mei: 28 juni; 24, 25 en 31 december.
Openingsuren: Van dinsdag tot zaterdag: 9.00-20.00 (november-april tot 18.00). Zondag en feestdagen: 9.30-15.00u.
- Info ivm de toegang van 5 bezoekers per week aan de echte grotten:
Op dit moment is het speciale bezoek elke vrijdag, tenzij vooraf anders aangekondigd op de website. Wie het museum voor 10.30 uur bezoekt, kan deelnemen aan de selectie (Online koop je hiervoor de sessie van 09:30). Kandidaten dienen ouder te zijn dan 16 jaar en uitdrukkelijk akkoord te gaan met de voorwaarden voor deelname aan dit speciale bezoek. De willekeurige selectie vindt plaats om 10:40 uur in de inkomhal.
Website: http://www.cuevamuseoaltamira.com/ (Let op: de info in het Engels verschilt op het moment van schrijven van de Spaanse versie. Alleen die laatste biedt de recente info over de beperkte toegang tot de echte grotten, hierboven door ons in het Nederlands weergegeven)
Zoo van Santillana: http://www.zoosantillanadelmar.com/
Dol op middeleeuwse dorpjes? Dit is ook een echte parel in Spanje!